Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşen bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet zarfında insanoğluın filhakika ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Doğruluk değeri dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene koyuvermek, maşeri dirimın gerçekleşmesini tedarik etmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin önsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, katiyetle namuslu kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet zarfında insanoğluın seçenek ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte haklar, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birmebzul düşün ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini tedarik etmek için konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve kanunların kâffesidür. Elan geniş bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş maşeri evetşamma düzenidir. Hukuk Söz Fehvaı Hukuk kelimesi Arabi “tanrı” kökünden gelir ve tanrı kelimesinin çoğşanlı olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “tanrı” kelimesinin çoğşanlı “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na nazaran haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Teknik Fehvaı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu sinein hala doyurucu bir tanım kuruluşlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Belli başlı bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) ilişkilanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi zarfında zemin olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf düzlük kısmına Özel Hukuk, zevat ile devlet yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun mirlıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun mesabe yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla menent nitelikteki yekpare durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk düzlükında yapmış oldurım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı ammaçlayan yapmış oldurımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları dikilmek sinein kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapis ve varlık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kazanç yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları üzere daha bir haklar dallarında daha bir yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müteallik çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasal gözleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir evetşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşeri dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve emniyet zarfında bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kılgısal Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun tatbikî amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile bina etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın kuruluşsından meydana gelen gereksinimlerinı önlamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek haklar düzeni dirimın zemin gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal kuruluşsına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına munis cereyan etmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, hesaplı gerçeklere de bağlıdır; hesaplı gereksemelara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir organizasyon şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir muadele düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak sadık kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En gücük tanımıyla adalet, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) cereyan etmek üzere dü daha bir anlamda kullanılır. Doğruluk esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mazmunında kişisel bir özelliği deyimler. Koca her ahit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni yağdırmak yolunda ötümlü ve değçalışmamez bir çaba gösterir. İşte bu seçenek ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müteallik oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet kavramı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar düzlükında hukuki mesabe olarak lakırtı konusu olan adalet de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet sineindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini sineermiş kurallar yekpareü olarak haklar, bu değerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve sarf etmek durumunda bulunduğuna nazaran, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm haklar sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini sineerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lazım mevcut düzeni esirgemek, gerekse onu değçalışmatirmeyi meşrulaştırmak sinein her ahit adalete mirvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta önmıza yerleşmiş haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar mazmunında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut haklar düzenlerinin kendisine munis olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve menfi önlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge zarfında olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Olağan olarak tüm haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşamma uyacak, hem de bu maşeri dirimın pasış zarfında sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamlamaya çhileışacaktır.